Trải qua 70 năm xây dựng và phát triển kể từ Ngày Giải phóng (13/5/1955), từ một đô thị công nghiệp và cảng biển truyền thống, thành phố Hải Phòng đã vươn lên trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam, là cực tăng trưởng trọng điểm khu vực phía Bắc. Với chiến lược quy hoạch hiệu quả, thu hút đầu tư mạnh mẽ và quản lý tài chính bền vững, Hải Phòng hiện nằm trong nhóm 5 địa phương có quy mô kinh tế dẫn đầu cả nước, cùng với Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai. Các phương hướng phát triển thành phố đề ra tại các lần Đại hội Đảng bộ thành phố đã được Thành ủy, các cấp ủy bám sát, xây dựng các chương trình, kế hoạch, nghị quyết chuyên đề để triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của từng đơn vị, địa phương và đạt nhiều kết quả nổi bật trên tất cả các mặt, các lĩnh vực.
Những thành tựu nổi bật trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội thành phố trong những năm qua ghi đậm dấu ấn ở nhiều lĩnh vực.
Hải Phòng là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
GDP Tăng trưởng ấn tượng, khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế phía Bắc
Trong suốt thập kỷ qua, thành phố Hải Phòng liên tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng, duy trì vị trí thứ hai về quy mô nền kinh tế trong vùng Đồng bằng sông Hồng – chỉ sau Thủ đô Hà Nội. Đặc biệt, năm 2024, GRDP của thành phố gấp 6,32 lần so với năm 2010, 3,4 lần so với năm 2015 và 1,62 lần so với năm 2020. Hải Phòng cũng là địa phương duy nhất trong cả nước duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức hai con số trong suốt 10 năm liên tiếp – một thành tích nổi bật trong bối cảnh nhiều địa phương gặp khó khăn do biến động kinh tế toàn cầu.
Năm 2024, tăng trưởng GRDP của thành phố đạt 11,01%, cao hơn khoảng 1,55 lần so với mức bình quân chung của cả nước. Tính chung giai đoạn 2021 – 2024, mức tăng trưởng trung bình đạt 11,53%/năm, cao gấp 1,63 lần giai đoạn 2011 – 2015 (7,08%/năm). Những con số này không chỉ phản ánh tiềm năng và nội lực phát triển mạnh mẽ, mà còn khẳng định vị thế chiến lược và quyết tâm chính trị cao của thành phố trong hành trình trở thành một đô thị năng động, hiện đại, cửa ngõ giao thương quốc tế của Việt Nam.
Cùng với tốc độ tăng trưởng, cơ cấu kinh tế của thành phố tiếp tục chuyển dịch đúng hướng – theo mô hình hiện đại, giảm dần tỷ trọng nông – lâm – thủy sản, đồng thời gia tăng tỷ trọng công nghiệp – xây dựng và dịch vụ. Đặc biệt, trong nội bộ từng ngành, các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn ngày càng được chú trọng phát triển theo đúng định hướng của Trung ương.
Giai đoạn 2020 – 2025, thành phố đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số và phát triển xanh. Kết quả, tỷ trọng công nghiệp chế biến – chế tạo trong GRDP năm 2024 đạt 43,86% – một tỷ lệ cao, khẳng định vị thế tiên phong của Hải Phòng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Cơ cấu kinh tế theo thành phần cũng cho thấy chuyển dịch tích cực: giảm dần tỷ trọng khu vực nhà nước, tăng tỷ trọng khu vực tư nhân và đặc biệt là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Đáng chú ý, chỉ tiêu TFP (năng suất các nhân tố tổng hợp) – thước đo hiệu quả và chất lượng tăng trưởng – có xu hướng đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng GRDP của thành phố, vượt mức trung bình cả nước.
Bên cạnh đó, thu nhập bình quân đầu người được cải thiện rõ rệt. Năm 2024, con số này đạt 9.486 USD/người, gấp hơn 20 lần so với năm 2003 – thời điểm Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 32-NQ/TW về xây dựng và phát triển Hải Phòng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của các chính sách phát triển toàn diện, bền vững mà thành phố kiên định thực hiện trong suốt hai thập kỷ qua.
Thu ngân sách tăng bền vững, đầu tư công hiệu quả, tạo nền tảng phát triển dài hạn
Trong những năm qua, tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Hải Phòng liên tục tăng trưởng ổn định và nhiều năm vượt dự toán được Trung ương giao. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thành ủy, HĐND, UBND thành phố cùng sự hỗ trợ từ Trung ương và việc triển khai các giải pháp tài chính chiến lược, năm 2022 là dấu mốc quan trọng khi tổng thu ngân sách lần đầu tiên vượt ngưỡng 100.000 tỷ đồng – và tiếp tục duy trì thành tích này trong các năm sau.
Theo ước tính, giai đoạn 2021–2025, thu ngân sách nhà nước bình quân tăng 7,06%/năm, riêng thu nội địa tăng 9,27%/năm. Những con số này không chỉ phản ánh tiềm lực tài chính ngày càng được củng cố, mà còn cho thấy hiệu quả của các chính sách phát triển sản xuất – kinh doanh, mở rộng nguồn thu và quản lý tài chính minh bạch, hiệu quả.
Trên cơ sở nguồn lực tăng trưởng vững chắc, thành phố đã thực hiện cơ cấu lại chi ngân sách theo hướng ưu tiên cho đầu tư phát triển, giảm dần chi thường xuyên. Dự kiến đến năm 2025, tỷ trọng chi đầu tư công trong tổng chi ngân sách sẽ đạt 56,66% – một mức cao, thể hiện rõ định hướng đổi mới và quyết tâm tạo đột phá hạ tầng phục vụ tăng trưởng dài hạn.
Cảng Nam Đồ Sơn trong Quy hoạch chung TP Hải Phòng đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.
Thực tế cho thấy, các nguồn vốn đầu tư công đã được sử dụng hiệu quả. Trong hai giai đoạn 2016–2020 và 2021–2025, hầu hết các công trình trọng điểm đều được triển khai đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, đóng góp trực tiếp vào phát triển kinh tế – xã hội và cải thiện năng lực kết nối vùng. Nhiều dự án tiêu biểu như cầu Tân Vũ – Lạch Huyện, hệ thống bến cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện, sân bay Cát Bi… đã đưa Hải Phòng trở thành trung tâm logistics hàng đầu miền Bắc. Một số công trình còn vượt tiến độ đề ra, tiêu biểu như cầu Hàn, cầu Đăng, cầu sông Hóa, nút giao Nam cầu Bính, tuyến đường vào Khu bảo tồn bãi cọc Cao Quỳ, đường Hồ Sen – Cầu Rào 2...
Bên cạnh việc đầu tư có trọng điểm, thành phố cũng tăng cường công tác quản lý đầu tư công theo hướng tập trung, dứt điểm, tiết kiệm và hiệu quả. Việc phân cấp nguồn lực và thẩm quyền cho các địa phương đã giúp nâng cao tính chủ động trong triển khai dự án, nhất là với các công trình cấp bách. Quy trình phê duyệt chủ trương đầu tư, phân bổ ngân sách được đổi mới, đảm bảo không dàn trải, tránh tình trạng chậm tiến độ, lãng phí nguồn lực.
Những kết quả đạt được trong thu ngân sách và quản lý đầu tư công đã – và đang – trở thành nền tảng quan trọng để Hải Phòng phát triển bền vững, tạo dư địa để thành phố tiếp tục mở rộng không gian đô thị, đầu tư hạ tầng hiện đại và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
Thu hút đầu tư và bứt phá hạ tầng – nền tảng cho tăng trưởng bền vững
Hải Phòng luôn chủ trương tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư, xem thu hút đầu tư là động lực trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, từ năm 2015 đến nay, môi trường đầu tư và sản xuất – kinh doanh tại thành phố đã có nhiều chuyển biến rõ nét. Chính quyền thành phố liên tục đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao chất lượng điều hành và tăng cường minh bạch trong quản lý đầu tư công.
Theo kết quả khảo sát năm 2024, có tới 96,45% hộ kinh doanh và 96,7% doanh nghiệp, hợp tác xã nhận định chất lượng quản lý kinh tế của chính quyền địa phương và các sở, ban, ngành đã được cải thiện. Bên cạnh đó, khoảng 85,98% hộ kinh doanh và 60,82% doanh nghiệp, hợp tác xã đánh giá cao mức độ quan tâm của chính quyền các cấp đến các yếu tố phát triển bền vững, bao trùm và bảo tồn giá trị lịch sử - văn hóa.
Cơ cấu kinh tế thành phố tiếp tục chuyển dịch tích cực. Tỷ trọng khu vực nhà nước giảm, trong khi khu vực kinh tế tư nhân và đầu tư nước ngoài gia tăng đáng kể trong GRDP. Giai đoạn 2021 – 2025, vốn đầu tư khu vực ngoài nhà nước và FDI ước đạt 845,54 nghìn tỷ đồng, chiếm 86,3% tổng vốn đầu tư toàn địa bàn – trở thành động lực cốt lõi cho tăng trưởng kinh tế địa phương.
Hiệu quả đầu tư được cải thiện rõ rệt khi tỷ lệ vốn đầu tư/GRDP giảm dần qua từng năm, cho thấy khả năng sử dụng nguồn lực ngày càng hợp lý. So với các giai đoạn trước, hiệu suất đầu tư của Hải Phòng trong giai đoạn từ năm 2011 trở lại đây vượt trội hơn đáng kể và cao hơn trung bình cả nước.
Hải Phòng kỳ vọng sẽ tạo ra bước đột phá mạnh mẽ trong phát triển cơ sở hạ tầng giao thông và đô thị.
Thành phố đã thu hút thành công nhiều tập đoàn lớn trong nước như Vingroup, Sungroup, Geleximco… với các dự án chiến lược có tổng vốn đầu tư vượt 200.000 tỷ đồng, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp, hạ tầng, đô thị và du lịch.
Về thu hút đầu tư nước ngoài, Hải Phòng nhiều năm liền duy trì vị thế trong nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước. Dòng vốn FDI chủ yếu chảy vào các ngành công nghiệp công nghệ cao, chế biến – chế tạo (đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, ô tô, máy móc thiết bị), dịch vụ cảng biển và logistics – góp phần tạo ra động lực mới cho tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế.
Giai đoạn 2021–2024, Hải Phòng liên tục nằm trong top 5 cả nước về thu hút FDI. Riêng năm 2024, thành phố đạt mức kỷ lục với tổng vốn đăng ký 4,94 tỷ USD – tăng hơn 34% so với cùng kỳ và vượt 145% kế hoạch năm. Các tập đoàn lớn như LG (Hàn Quốc), Pegatron (Đài Loan), Fujifilm (Nhật Bản)… đã chọn Hải Phòng là cứ điểm sản xuất chiến lược, hình thành chuỗi giá trị công nghiệp toàn cầu và đóng góp lớn vào xuất khẩu, ngân sách.
Tính đến hết ngày 20/4/2025, thành phố có 1.063 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 34,62 tỷ USD, đến từ 39 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm giai đoạn 2021 – 2025 ước đạt 20,2 tỷ USD – gấp gần 1,9 lần so với giai đoạn 2016 – 2020.
Sự gia tăng về số lượng và quy mô doanh nghiệp cũng cho thấy sức hút và sức sống của môi trường đầu tư thành phố. Giai đoạn 2021 – 2025, mỗi năm Hải Phòng có khoảng 3.384 doanh nghiệp mới thành lập, với vốn đăng ký bình quân đạt 11,8 tỷ đồng/doanh nghiệp – tăng 1,17 lần về số lượng và 1,56 lần về quy mô vốn so với giai đoạn trước.
Để có được kết quả đó, thành phố đã đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là giao thông và logistics. Cảng Lạch Huyện – cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc – hiện đã tiếp nhận tàu trên 300.000 DWT. Các bến số 7 đến 12 của cụm cảng này đang được xúc tiến, hứa hẹn nâng cao hơn nữa năng lực khai thác hàng hóa quốc tế.
Bên cạnh đó là hàng loạt công trình chiến lược như cầu vượt biển Tân Vũ – Lạch Huyện, mở rộng cảng hàng không Cát Bi, các tuyến đường kết nối liên vùng, các cầu lớn như cầu Quang Thanh, cầu Bến Rừng, cầu Lại Xuân… đã và đang góp phần quan trọng vào phát triển vùng kinh tế – đô thị – cảng biển tích hợp.
Đáng chú ý, thành phố đã và đang triển khai Trung tâm Chính trị – Hành chính tại Khu đô thị Bắc sông Cấm, dự kiến đưa vào sử dụng trong tháng 5/2025. Đây không chỉ là công trình biểu tượng cho đô thị hiện đại, mà còn mở rộng không gian phát triển thành phố về phía Bắc, thúc đẩy tái cấu trúc đô thị và thu hút đầu tư chiến lược.
Một dấu ấn quan trọng khác là việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tại Quyết định số 1511/QĐ-TTg ngày 04/12/2024, với quy mô 20.000 ha – hướng tới mô hình tăng trưởng xanh, tuần hoàn, phát triển công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ cảng biển và logistics. Cùng với Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải và các khu công nghiệp như VSIP, Deep C, Nam Đình Vũ, Tràng Duệ… thành phố đang kiến tạo một hệ sinh thái đầu tư toàn diện, hiện đại và bền vững.
Ngoài ra, Hải Phòng được Quốc hội thông qua cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 35/2021/QH15, tạo hành lang pháp lý quan trọng để thành phố chủ động điều hành, rút ngắn thủ tục và tăng cường phân quyền. Hiện thành phố đang trình Quốc hội Kỳ họp tháng 5/2025 về việc thành lập Khu Thương mại tự do Hải Phòng – kỳ vọng sẽ tạo ra đột phá mới về thể chế và không gian phát triển quốc tế.
Triển khai hiệu quả các cơ chế đặc thù, kết hợp với hạ tầng đồng bộ và chính sách linh hoạt, đang giúp Hải Phòng giữ vững vị thế là điểm đến đầu tư hàng đầu Việt Nam và khu vực – một thành phố công nghiệp – cảng biển hiện đại, có sức cạnh tranh toàn cầu.
Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) – Bước tiến dài trong cải cách môi trường kinh doanh
Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) – do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố – là thước đo phản ánh chất lượng điều hành kinh tế, mức độ thuận lợi của môi trường đầu tư và hiệu quả quản lý nhà nước cấp địa phương. Kể từ khi được công bố lần đầu vào năm 2005, chỉ số PCI của thành phố Hải Phòng đã có những chuyển biến tích cực và rõ nét, đặc biệt trong giai đoạn gần đây.
Giai đoạn 2006 – 2011, chỉ số PCI của Hải Phòng thường xuyên dao động trong nhóm xếp hạng thấp (vị trí 36–48/63), thể hiện sự thiếu ổn định trong điều hành và cải cách. Tuy nhiên, bước ngoặt quan trọng xuất hiện từ giai đoạn 2019 – 2023, khi thành phố triển khai quyết liệt các chương trình cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tập trung vào cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công vụ và tăng cường đối thoại công – tư.
Năm 2021 đánh dấu cột mốc nổi bật khi PCI Hải Phòng lần đầu tiên vươn lên vị trí thứ 2/63 tỉnh, thành phố, đạt 70,61 điểm – tăng 1,34 điểm và 5 bậc so với năm 2020. Trong hai năm tiếp theo (2022 và 2023), thành phố tiếp tục duy trì vị trí trong top 3 cả nước và đứng thứ 2 trong 11 tỉnh, thành phố thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng.
Những thành tựu này là kết quả của một loạt giải pháp đồng bộ mà thành phố đã và đang triển khai, bao gồm: rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, số hóa quy trình giải quyết hồ sơ, nâng cao tính minh bạch trong cung cấp thông tin, cải thiện dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp và xây dựng nền hành chính phục vụ.
Việc PCI tăng trưởng mạnh không chỉ khẳng định nỗ lực cải cách của thành phố, mà còn trực tiếp góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh tổng thể, thu hút thêm nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, khơi thông dòng vốn FDI chất lượng cao và củng cố vị thế của Hải Phòng trong bản đồ kinh tế quốc gia.
Hải Phòng – 70 năm xây dựng, phát triển và khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế
Nhìn lại chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới và hội nhập, thành phố Hải Phòng đã khẳng định được vị thế là một cực tăng trưởng quan trọng của cả nước với những thành tựu đột phá và bền vững. Một số dấu ấn nổi bật thành phố đã đạt được trong năm 2024 có thể kể đến như:
Thứ nhất, từ năm 2015 đến năm 2024, Hải Phòng duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức 2 con số, trở thành địa phương có tốc độ phát triển kinh tế ấn tượng và ổn định nhất cả nước trong suốt một thập kỷ;
Thứ hai, quy mô GRDP của Hải Phòng trong năm 2024 nằm trong nhóm 5 địa phương dẫn đầu cả nước, cùng với TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai. Thành tựu này khẳng định rõ vai trò đầu tàu kinh tế miền Bắc, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của quốc gia.
Thứ ba, trong ba năm liên tiếp (2022 – 2024), thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố đều vượt mốc 100.000 tỷ đồng. Nguồn lực tài chính dồi dào này đã và đang được sử dụng hiệu quả để thúc đẩy các lĩnh vực trọng điểm, tạo nền tảng cho phát triển toàn diện và bền vững.
Thứ tư, Hải Phòng duy trì vị thế là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, liên tục nằm trong top 5 cả nước về thu hút FDI trong 4 năm qua (2021 – 2024). Riêng năm 2021, thành phố dẫn đầu cả nước với tổng vốn đăng ký FDI đạt trên 5 tỷ USD.
Thứ năm, sau 16 năm kể từ khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thành lập Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải, cuối năm 2024, Hải Phòng chính thức được phê duyệt khu kinh tế thứ hai: Khu kinh tế ven biển phía Nam, với quy mô 20.000 ha. Khu kinh tế này định hướng phát triển theo mô hình xanh – thông minh – toàn diện, mở ra không gian tăng trưởng mới, đưa Hải Phòng tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế biển hàng đầu cả nước.
Những thành quả trên là kết quả của một chiến lược phát triển đồng bộ, nhất quán; sự lãnh đạo quyết liệt, tầm nhìn chiến lược của Đảng bộ, chính quyền thành phố; cùng với tinh thần đoàn kết, sáng tạo và khát vọng vươn lên mạnh mẽ của người dân Hải Phòng.
Trong không khí phấn khởi kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Hải Phòng (13/5/1955 – 13/5/2025) và Lễ hội Hoa Phượng Đỏ, việc nhìn lại những chặng đường phát triển và khẳng định thành tựu có ý nghĩa sâu sắc. Đây không chỉ là niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố, mà còn là động lực quan trọng để Hải Phòng tiếp tục phát huy truyền thống “trung dũng – quyết thắng”, nâng tầm vị thế trong thời kỳ mới, góp phần đưa Việt Nam vươn xa trên bản đồ kinh tế thế giới./.
[1] GRDP các năm 2010, 2015, 2020, 2022, 2023, 2024 lần lượt đạt 70.548,6 tỷ đồng, 131.314 tỷ đồng, 274.963,6 tỷ đồng, 358.237 tỷ đồng, 395.591 tỷ đồng và 445.995 tỷ đồng.
[2] Năm 2021 thu hút FDI đạt 5,298 tỷ USD, năm 2022 đạt hơn 2,083 tỷ USD, năm 2023 đạt 3,623 triệu USD, năm 2024 đạt 4,94 tỷ USD.
[3] Giai đoạn 2012-2018, PCI đã cải thiện hơn so với giai đoạn trước nhưng vẫn có những biến động lớn ở vị trí xếp hạng, năm 2013 so với năm 2012 tăng 35 bậc, năm 2014 so với năm 2013 giảm 19 bậc; năm 2017 so với năm 2016 tăng 12 bậc, xếp vị trí 9/63 và lọt Top 10, năm 2018 so với 2017 giảm 7 bậc.
