Chương trình được xác định là một trong những nhiệm vụ chủ lực của Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, qua đó khẳng định sứ mệnh mới của tổ chức Hội trong giai đoạn phát triển đất nước dựa trên tri thức và công nghệ.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Lâm Tùng - Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam nhấn mạnh, thế giới đang bước vào năm 2026 với những dịch chuyển sâu sắc trên nền tảng tri thức, mở ra bình minh của Cách mạng công nghiệp lần thứ 5, nơi năng lực đổi mới sáng tạo và khả năng làm chủ công nghệ trở thành thước đo sức mạnh quốc gia.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam đứng trước một vận hội mang tính bước ngoặt, trong đó khoa học – công nghệ được xác định là động cơ phát triển then chốt, còn thế hệ trẻ, đặc biệt là sinh viên, chính là nguồn năng lượng quan trọng nhất. Sinh viên Việt Nam ngày nay không chỉ tiếp cận, học hỏi công nghệ tiên tiến mà đang từng bước làm chủ, sáng tạo ra các công nghệ mang dấu ấn “Make in Vietnam”.
Bên cạnh những cơ hội lớn, ông Lâm Tùng cũng chỉ ra các thách thức đặt ra đối với nguồn nhân lực công nghệ. Việt Nam hiện có hơn 2 triệu sinh viên đại học nhưng tỷ lệ sinh viên theo học các ngành STEM mới đạt khoảng 27 – 31%, trong khi từ nay đến năm 2030, nhu cầu bổ sung nhân lực công nghệ ước tính từ 1,3 đến 1,5 triệu người. Nhiều lĩnh vực công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, bán dẫn hay an ninh mạng đang trong tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên đang phát triển mạnh mẽ với khoảng 30 – 35% sinh viên tham gia; nhiều công trình đã tiệm cận chuẩn mực quốc tế và được công bố trên các tạp chí khoa học uy tín thuộc hệ thống Scopus, Web of Science. Điều này cho thấy sinh viên Việt Nam hoàn toàn có khả năng nghiên cứu theo chuẩn mực quốc tế khi được tạo môi trường, cơ chế và điều kiện hỗ trợ phù hợp.
Thực tiễn cũng cho thấy hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên hiện vẫn còn phân tán, thiếu liên thông, nhiều nhóm nghiên cứu hoạt động manh mún, thiếu cố vấn và chưa được kết nối thành các mạng lưới chiến lược. Từ thực tế đó, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam xác định vấn đề cốt lõi không nằm ở năng lực hay khát vọng của sinh viên mà ở việc cần có một cơ chế đủ mạnh để tổ chức, dẫn dắt và phát huy hiệu quả tiềm năng này.
Trên cơ sở bám sát Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam đã xác định đồng hành cùng sinh viên tài năng công nghệ là nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn tới, tập trung vào 11 nhóm công nghệ chiến lược, từ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, bán dẫn, an ninh mạng đến hàng không vũ trụ.
Định hướng này đã được cụ thể hóa bằng chuỗi 11 hội thảo khoa học sinh viên toàn quốc do Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam chủ trì tổ chức trong các tháng 10 và 11/2025 tại 6 thành phố lớn. Chuỗi hoạt động quy tụ 211 chuyên gia, nhà khoa học, tiếp nhận và công bố 104 tham luận khoa học, kết nối trực tiếp gần 6.000 đại biểu trong nước và mở rộng tới 21.000 sinh viên tại 15 điểm cầu quốc tế, thu hút hơn 212.000 lượt theo dõi trên các nền tảng số.
Kết quả khảo sát cho thấy 92% sinh viên đánh giá nội dung hội thảo thiết thực, cập nhật xu hướng, trong khi 88% mong muốn tổ chức Hội tiếp tục duy trì các không gian học thuật chuyên sâu, dài hạn. Đây được xem là nền tảng quan trọng để Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam chính thức triển khai Chương trình “Đồng hành với sinh viên Việt Nam tài năng công nghệ năm 2026”.
Tại lễ phát động, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam đã chính thức ra mắt Cổng thông tin Sinh viên Việt Nam tài năng công nghệ (vietgenius.vn), nền tảng số lần đầu tiên được xây dựng chuyên biệt cho cộng đồng sinh viên tài năng công nghệ. Cổng thông tin cung cấp kho học liệu số với hàng nghìn tài liệu, bài báo khoa học quốc tế; thiết lập cơ chế tương tác mở giữa sinh viên với mạng lưới nhà khoa học, chuyên gia trẻ; đồng thời đóng vai trò cầu nối bền vững giữa sinh viên, nhà trường, doanh nghiệp và giới khoa học, thúc đẩy chuyển giao tri thức và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn.
Trong năm 2026, chương trình đặt ra các mục tiêu cụ thể như tổ chức ít nhất 20 hoạt động học thuật trọng tâm gắn với 11 nhóm công nghệ chiến lược; bổ sung 5.000 đầu mục tài liệu vào kho học liệu số; hỗ trợ 1.000 bài báo khoa học sinh viên công bố quốc tế; thu hút 500 thạc sĩ, nghiên cứu sinh, tiến sĩ trẻ và nhà khoa học trẻ tham gia đồng hành; hỗ trợ 200 dự án, ý tưởng công nghệ sinh viên và giới thiệu, trưng bày 150 sản phẩm, mô hình khoa học – công nghệ tiêu biểu.
Chương trình hướng tới thu hút hơn 15.000 sinh viên, nghiên cứu sinh trong và ngoài nước tham gia trực tiếp, đồng thời lan tỏa tinh thần khoa học – công nghệ tới hơn 500.000 học sinh trung học phổ thông, góp phần hình thành nguồn nhân lực khoa học – công nghệ chất lượng cao cho đất nước.
PGS.TS Huỳnh Đăng Chính - Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội khẳng định, Nghị quyết 57 là kim chỉ nam cho con đường phát triển mà nhà trường đã kiên trì theo đuổi suốt gần bảy thập kỷ. Với hệ sinh thái đào tạo – nghiên cứu hoàn chỉnh, đội ngũ nhà khoa học, hệ thống phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu liên ngành và mạng lưới hợp tác doanh nghiệp – quốc tế rộng khắp, Đại học Bách khoa Hà Nội cam kết đồng hành chủ động, trách nhiệm cùng Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam trong triển khai chương trình.
Lễ phát động Chương trình “Đồng hành với sinh viên Việt Nam tài năng công nghệ năm 2026” không chỉ đánh dấu một khởi đầu mới mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về vai trò tiên phong của tổ chức Hội và sinh viên Việt Nam trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và làm chủ công nghệ, góp phần đưa Việt Nam từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới.
