Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về hình sự

Sáng 26/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, với 426 đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành, đạt 89,87% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về hình sự. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.

Luật Tương trợ tư pháp về hình sự gồm 4 Chương, 42 điều quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước Việt Nam trong tương trợ tư pháp về hình sự.

Luật quy định rõ: Tương trợ tư pháp về hình sự được thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và các bên cùng có lợi, phù hợp với Hiến pháp, pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

image-2025-11-26t151221154-1764144758.jpg
Với 426 đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành, đạt 89,87% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về hình sự. (Ảnh: DUY LINH)

Trường hợp Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp về hình sự thì việc tương trợ tư pháp về hình sự được thực hiện theo nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật quốc tế và tập quán quốc tế.

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao là Cơ quan Trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong tương trợ tư pháp về hình sự.

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thống nhất quản lý hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự trong phạm vi cả nước; báo cáo Quốc hội về công tác tương trợ tư pháp về hình sự trong báo cáo công tác hằng năm; hướng dẫn cơ quan có thẩm quyền thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác của Cơ quan Trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong tương trợ tư pháp về hình sự.

image-2025-11-26t151253883-1764144788.jpg
Đại biểu Quốc hội ấn nút thông qua Luật. (Ảnh: DUY LINH)

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quyết định việc tiếp nhận, xử lý yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự của nước ngoài và việc gửi yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự của Việt Nam theo nguyên tắc có đi có lại. Trường hợp cần thiết, Viện kiểm sát nhân dân tối cao lấy ý kiến của Bộ Ngoại giao và các cơ quan có liên quan trước khi quyết định.

Đáng chú ý, Luật bổ sung quy định xem xét yêu cầu liên quan đến hình phạt tử hình. Theo đó, trường hợp nước ngoài yêu cầu Việt Nam không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành án tử hình để thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan để đưa ra thông báo.

Trường hợp Việt Nam yêu cầu nước ngoài không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành án tử hình để thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị nước ngoài đưa ra cam kết bằng văn bản về nội dung này.

Điều 9 Luật Tương trợ tư pháp về hình sự quy định về phạm vi tương trợ tư pháp về hình sự gồm:

1. Tống đạt, giao, gửi văn bản tố tụng;

2. Khám xét, thu giữ;

3. Tịch thu, trả lại, xử lý vật chứng, tài sản;

4. Tổ chức cho người ở nước được yêu cầu sang nước yêu cầu để hỗ trợ điều tra, cung cấp chứng cứ;

5. Tổ chức cho người có thẩm quyền ở nước yêu cầu sang nước được yêu cầu để có mặt trong quá trình thực hiện tương trợ tư pháp về hình sự;

6. Chuyển giao tạm thời người đang bị tạm giam hoặc đang chấp hành án phạt tù ở nước được yêu cầu sang nước yêu cầu để hỗ trợ điều tra, cung cấp chứng cứ;

7. Lấy lời khai trực tiếp, trực tuyến và các hình thức thu thập, cung cấp chứng cứ khác;

8. Chuyển giao truy cứu trách nhiệm hình sự;

9. Trao đổi thông tin;

10. Các hình thức tương trợ khác.