Xử lý hài hòa quyền đỗ xe của người dân
Góp ý vào cụ thể là vào quy định sửa đổi, bổ sung của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn Gia Lai) cho rằng, vấn đề đỗ xe trước nhà dân cần được xem xét thấu đáo. Trong một thời gian dài, đã xảy ra tranh chấp về việc đỗ xe trước nhà dân. Nhiều trường hợp phương tiện bị làm bẩn, bị phá hỏng, lái xe và chủ nhà có mâu thuẫn, va chạm và có lúc hành hung.
Theo đại biểu, người dân có quyền yêu cầu khoảng trống trước nhà để đi lại thuận tiện. Còn người lái xe cũng có quyền đỗ xe ở những nơi không bị cấm. Vì vậy, hai quyền này cần được làm rõ trong luật theo hướng bổ sung một nội dung cấm vào Khoản 21 Điều 9, đó là cấm cản trở người, phương tiện dừng đỗ đúng nơi được phép và bổ sung quy định không cản trở phương tiện, người dân ra vào nơi ở.
Vấn đề bây giờ là cơ quan nhà nước tổ chức việc đỗ xe như thế nào để hai quyền này không bị xung đột hay xử lý hài hòa quyền lợi của người dân và những phương tiện.
Trước thực tế ô-tô đỗ nối đuôi trước nhà dân gây khó khăn đi lại và kinh doanh của người dân, vị đại biểu đề nghị cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn các địa phương cách đỗ xe trước nhà dân ở những đoạn đường không cấm đỗ.
Đại biểu Cảnh đề xuất với khu vực có vỉa hè hẹp thì ô-tô đậu giữa hai nhà, để trống lối đi lên vỉa hè giữa các ô-tô. Trường hợp không đủ khoảng trống, cần bố trí đậu ô-tô giữa hai nhà kế tiếp. Với khu vực có vỉa hè rộng đủ không gian để xe máy và lối đi cho người đi bộ thì ô-tô đậu liên tục, các lối lên, xuống vỉa hè cách nhau tối đa 20m.
Đại biểu Cảnh cho biết, hiện khái niệm “làn đường” trong luật và cách hiểu của người dân còn chưa thống nhất. Người dân gọi “làn trong” là làn sát vỉa hè, trong khi văn bản pháp luật lại hiểu “làn trong” là làn sát dải phân cách. Vì thế đại biểu đề nghị quy định rõ: “làn sát trái” (sát dải phân cách) và “làn sát phải” (sát vỉa hè hoặc làn dừng khẩn cấp), để dễ áp dụng trong thực tế.
Quy định rõ trách nhiệm khi đăng ký thường trú
Đối với quy định sửa đổi liên quan đến Luật Cư trú, đại biểu Nguyễn Văn Huy (Đoàn Hưng Yên) cho rằng, việc bổ sung quy định người chưa thành niên về ở với cha mẹ, người giám hộ thì không phải có ý kiến đồng ý cho đăng ký thường trú của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp là phù hợp và cũng thống nhất với các quy định khác ở trong Luật Cư trú, giúp bảo đảm quyền lợi của người chưa thành niên.
Tuy nhiên, trên thực tế, nếu không có ý kiến đồng ý cho đăng ký thường trú của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp, trong trường hợp người chưa thành niên về ở với cha mẹ, người giám hộ, có thể dẫn tới phát sinh mâu thuẫn về chỗ ở. Khi trẻ được đăng ký thường trú mà chủ hộ hoặc chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp không đồng ý, có thể dẫn đến tranh chấp quyền sử dụng chỗ ở, tạo gánh nặng cho chủ hộ, chủ sở hữu về nhà. Tức là họ phải chấp nhận thêm có người đăng ký thường trú mà không có quyền quyết định.
Điều này ảnh hưởng đến quản lý nhân khẩu, đặc biệt là trong trường hợp chủ hộ không có quan hệ huyết thống với người chưa thành niên. Và có thể dẫn tới nguy cơ bị lợi dụng. Đó là cha mẹ, người giám hộ có thể lợi dụng để đưa người chưa thành niên đến đăng ký thường trú tại nơi không thực sự ở nhằm trục lợi như là xin học, rồi hưởng lợi các chính sách về an sinh, trục lợi chính sách khác.
Do vậy, để bảo đảm chặt chẽ trong trường hợp này, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của cha mẹ, người giám hộ, nếu có hành vi gian dối trong đăng ký thường trú thì phải chịu trách nhiệm về hành chính hoặc dân sự. Quy định này sẽ hạn chế trục lợi chính sách với điều kiện kèm theo như trẻ phải thực sự có chỗ ở hợp pháp và thực tế sinh sống cùng cha mẹ hoặc người giám hộ.
Cùng với đó, trong thực thi, cũng đề nghị cần tăng cường xác minh thực tế cư trú, xử lý nghiêm đối với các trường hợp gian dối để bảo đảm quyền lợi của chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp.
Đối với việc sửa đổi, bổ sung quy định về điều chỉnh thông tin cư trú trong cơ sở dữ liệu về cư trú bằng cơ chế cập nhật tự động, đại biểu Nguyễn Văn Huy đánh giá đây là xu hướng rất hợp lý và cũng giảm phiền hà cho người dân, phù hợp với mục tiêu cải cách hành chính cũng như chính quyền số.
Tuy nhiên, trong trường hợp hệ thống dữ liệu hộ tịch và dữ liệu cư trú chưa đồng bộ, chưa kết nối vận hành thông suốt thì việc cập nhật cũng sẽ bị gián đoạn và dẫn đến thông tin không kịp thời. Và nếu thông tin cập nhật sai từ cơ sở dữ liệu hộ tịch thì sẽ dẫn đến việc sai trong cơ sở dữ liệu cư trú. Trong trường hợp này, dự luật cũng chưa quy định rõ công dân hay cơ quan quản lý phải chịu trách nhiệm.
Đại biểu Huy cũng chỉ ra thực tế hiện nay, không phải mọi địa phương, mọi thông tin hộ tịch đều đã được số hóa đầy đủ. Do đó, nếu cơ sở dữ liệu gốc chưa đầy đủ thì tính chính xác, đồng bộ sẽ bị ảnh hưởng cũng như phát sinh rủi ro về bảo mật, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Việc tự động chia sẻ thông tin giữa các cơ sở dữ liệu nếu không có cơ chế kiểm soát truy cập cũng sẽ dẫn tới việc rò rỉ thông tin.
Do vậy, để bảo đảm chặt chẽ về trách nhiệm cũng như bảo mật để khắc phục các rủi ro về vận hành và dữ liệu, đại biểu Huy đề nghị quy định rõ trách nhiệm của cơ quan đăng ký hộ tịch và cơ quan quản lý cư trú trong việc cập nhật, kiểm tra và đồng bộ dữ liệu, cũng như xác định cơ chế xử lý khi xảy ra sai sót; đồng thời với việc cập nhật tự động, đề nghị cần bổ sung thêm quy định trường hợp cần thiết thì công dân được quyền chủ động yêu cầu điều chỉnh khi phát hiện dữ liệu chưa khớp.
Chỉ nên lắp thiết bị giám sát hành khách với xe tuyến hơn 500km
Đối với đề xuất lắp đặt thiết bị giám sát hành khách và quy định thời gian lái xe trong nội dung liên quan dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, đại biểu Leo Thị Lịch (Đoàn Bắc Ninh) cho rằng, báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ chưa đánh giá đầy đủ tác động đến quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2023. Về thời gian lái xe, quy định không quá 4 giờ liên tục theo Bộ luật Lao động bị cho là chưa đầy đủ và chưa phù hợp với đặc thù lao động vận tải.
Theo đại biểu, bất cập ở đây là quy định giám sát có thể bị lạm dụng để theo dõi hành khách mà không có cơ sở pháp lý rõ ràng, dẫn đến khiếu nại của người dân và doanh nghiệp vận tải; đồng thời, thời gian lái xe chưa quy định giới hạn ngày/tháng, dễ gây tai nạn do mệt mỏi, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh trật tự giao thông.
Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung vào Điều 7: Việc lắp thiết bị giám sát hành khách chỉ áp dụng cho phương tiện vận tải công cộng trên tuyến dài hơn 500km, với dữ liệu lưu trữ tối đa khoảng 30 ngày và phải có sự đồng ý của hành khách hoặc thông báo công khai; đồng thời, quy định thời gian lái xe tối đa 8 giờ/ngày và 40 giờ/tuần, với thời gian nghỉ ngơi bắt buộc 30 phút sau 4 giờ lái xe.
