Chia sẻ tại sự kiện, Trung tá Nguyễn Thanh Bình - Trưởng Phòng Đông Nam Á, Tây Á và Nam Á, Cục Đối ngoại, Bộ Công an đã cho biết về vai trò ngày càng chủ động và trách nhiệm của Việt Nam trong hợp tác chính trị – an ninh ASEAN. Ông Bình nhấn mạnh rằng, dù tình hình khu vực và thế giới liên tục biến động, ASEAN vẫn giữ được sự đoàn kết, thống nhất và duy trì vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực đang định hình.
Trong quá trình đó, Việt Nam không chỉ là thành viên tích cực mà còn đóng góp quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác an ninh khu vực, đặc biệt là trong đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống. Bộ Công an Việt Nam đã tích cực tham gia các cơ chế hợp tác an ninh đa phương của ASEAN như: Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia (AMMTC), Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về vấn đề ma túy (AMMD), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF)...
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng góp phần xây dựng các văn kiện mang tính nền tảng như: Công ước ASEAN về chống khủng bố (2011), Công ước ASEAN về phòng, chống mua bán người (2015), Kế hoạch hành động ASEAN về phòng chống tội phạm xuyên quốc gia và cực đoan bạo lực.
Đặc biệt, Việt Nam đã chủ động đề xuất các dự án hợp tác nhận được sự đồng thuận và hỗ trợ tài chính từ đối tác đối thoại. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 diễn ra tại Malaysia vào tháng 5/2025, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 – một văn kiện chiến lược nhằm định hướng phát triển khu vực trong 20 năm tới. Đây là bước tiếp nối sáng kiến do Việt Nam đề xuất từ năm Chủ tịch ASEAN 2020, thể hiện vai trò chủ động, kiến tạo của Việt Nam trong việc xây dựng một ASEAN tự cường, sáng tạo và lấy người dân làm trung tâm.
Trung tá Nguyễn Thanh Bình nhấn mạnh, đây là cơ hội để Việt Nam tiếp tục phát huy sáng kiến đã đề ra từ năm 2020 và đóng góp vào việc xây dựng một Cộng đồng ASEAN tự cường, năng động, gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và chia sẻ trách nhiệm vì hòa bình, an ninh khu vực.
PGS.TS. Lê Bộ Lĩnh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Kinh tế, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á đã đưa ra góc nhìn tổng quan về thành tựu trong chính sách hội nhập của Việt Nam và định hướng cho giai đoạn tới. Việc gia nhập ASEAN là quyết định tạo bước ngoặt nâng cao vị thế quốc gia.
Với phương châm "chủ động, tích cực và có trách nhiệm", Việt Nam đã biến hội nhập ASEAN thành động lực phát triển và nâng cao vị thế quốc tế. Cụ thể, Việt Nam đã hỗ trợ kết nạp Lào, Myanmar và Campuchia, hoàn thiện giấc mơ ASEAN-10. Việt Nam luôn đề cao nguyên tắc đồng thuận trong quyết định và đóng vai trò cầu nối hòa giải, góp phần duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc chính trị khu vực.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu khi các tập đoàn đa quốc gia tìm kiếm nguồn cung cấp mới bên ngoài Trung Quốc. Trong 03 lần đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN (1998, 2010, 2020), nhiệm kỳ năm 2020 của Việt Nam đặc biệt nổi bật khi nước ta đã khởi xướng và lãnh đạo việc thành lập Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, đồng thời chủ trì và thúc đẩy việc thành lập Kho dự trữ vật tư y tế khu vực, nhằm tăng cường năng lực của ASEAN trong phòng, chống đại dịch.
Bài học quan trọng từ sự phát triển của Việt Nam cho thấy rằng sự chủ động và tích cực là chìa khóa dẫn đến thành công. Việt Nam đã tích cực tham gia và đóng góp vào các hoạt động chung, không chỉ dừng lại ở việc tham gia một cách thụ động. Điều này giúp tạo dựng vị thế và tiếng nói của đất nước trên trường quốc tế. Việc kiên định theo đuổi đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ trong môi trường đa dạng về lợi ích cũng là một yếu tố then chốt. Một chính sách đối ngoại đa phương hóa và đa dạng hóa giúp Việt Nam cân bằng được mối quan hệ với các nước lớn, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Việt Nam đã khéo léo tận dụng cơ hội từ hội nhập quốc tế để phát huy nội lực, đồng thời đóng góp vào giải quyết các vấn đề chung của khu vực và thế giới.
Cuối cùng, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ban, ngành từ trung ương đến địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc đảm nhận các vai trò quan trọng trong ASEAN. Những bài học này không chỉ có giá trị trong bối cảnh hiện tại mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.
Theo bà Trần Hải Vân - Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Việt Nam là một thành viên tích cực, có trách nhiệm, vừa tận dụng hiệu quả hợp tác khu vực để phát triển, vừa có những đóng góp thực chất cho Cộng đồng. Hợp tác ASEAN đã giúp Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng du lịch, nâng cao năng lực xây dựng chính sách văn hóa và chuyên môn thể thao.
Cụ thể, trong lĩnh vực du lịch, Việt Nam đã đón lượng khách lớn từ các nước như: Malaysia (495.383 lượt), Campuchia (474.580 lượt), và Thái Lan (418.054 lượt) vào năm 2024, đồng thời tham gia xây dựng các tiêu chuẩn chung như: Tiêu chuẩn Du lịch Sinh thái ASEAN và giành các giải thưởng uy tín tại Diễn đàn Du lịch ASEAN (ATF).
Trong lĩnh vực văn hóa, Việt Nam đã tích cực tham gia các dự án về kinh tế sáng tạo, công nghiệp văn hóa bền vững, ẩm thực, di sản, và chủ động tổ chức các sự kiện văn hoá, nghệ thuật ASEAN tại Việt Nam nhằm tăng cường hiểu biết chung và giao lưu nhân dân. Về thể thao, hợp tác khu vực giúp nâng cao trình độ chuyên môn thông qua việc tham gia và tổ chức các hội thảo quan trọng về bình đẳng giới và thể thao cho người khuyết tật, cũng như hợp tác với các thể chế quốc tế trong đó có FIFA, WADA. Ở chiều ngược lại, Việt Nam đã thể hiện vai trò dẫn dắt khi đảm nhiệm thành công vị trí Chủ tịch nhiều cơ chế hợp tác quan trọng như Hội nghị Quan chức cấp cao phụ trách thông tin (SOMRI), chủ trì thúc đẩy các tuyên bố, sáng kiến chung và là điểm đến uy tín cho các sự kiện tầm khu vực.
Hướng tới tương lai, trước những thách thức về nguồn lực và các vấn đề mới như chuyển đổi số, Việt Nam đã đề xuất các định hướng chiến lược nhằm tăng cường hợp tác ASEAN, tập trung vào: Về thể chế, chúng ta cần nâng cao vai trò điều phối chính sách của các Hội nghị Bộ trưởng và thành lập Mạng lưới Chuyên gia Văn hóa Nghệ thuật ASEAN. Về nguồn lực, chúng ta nên đa dạng hóa các kênh tài trợ, đặc biệt là thúc đẩy hợp tác với khu vực tư nhân. Về nội dung: Ưu tiên hợp tác về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (Al) và phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, thành phố sáng tạo. Việt Nam cam kết tiếp tục đồng hành và đóng góp tích cực vì một Cộng đồng ASEAN giàu bản sắc và phát triển bền vững.
“Buổi chia sẻ C asean Vietnam 2025: Việt Nam trong ASEAN 2” đã mang đến cái nhìn sâu sắc về hành trình 30 năm hội nhập ASEAN của Việt Nam, làm rõ những nỗ lực và thành tựu đáng tự hào mà Việt Nam đã đạt được trên cả ba trụ cột chính của Cộng đồng ASEAN: Chính trị – An ninh, Kinh tế, và Văn hóa – Xã hội. Sự kiện khẳng định tầm nhìn chiến lược và quyết tâm mạnh mẽ của quốc gia trong việc tiếp tục đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững ASEAN. Đồng thời, góp phần củng cố tinh thần đoàn kết, hướng tới mục tiêu xây dựng một ASEAN gắn kết, thịnh vượng và bền vững vì lợi ích chung của toàn khu vực.
