Là trung tâm giáo dục cao cấp nhất của Việt Nam thời quân chủ, Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong suốt gần một thiên niên kỷ đã nuôi dưỡng nhiều bậc hiền tài, trở thành biểu tượng tiêu biểu của trí tuệ, đạo lý và truyền thống văn hiến Thăng Long – Hà Nội. Triển lãm “Đạo học ngàn năm” tiếp nối mạch nguồn ấy bằng ngôn ngữ nghệ thuật đương đại, góp phần làm sống dậy tinh thần đạo học trong không gian di sản và đời sống hôm nay.
Triển lãm do nhóm nghệ thuật Dấu xưa Văn hiến thực hiện – một tập hợp nghệ sĩ nhiều năm đồng hành cùng Văn Miếu – Quốc Tử Giám bằng tinh thần sáng tạo nghiêm cẩn, tôn trọng di sản. Với định hướng kết hợp hài hòa giữa giá trị truyền thống và tư duy nghệ thuật đương đại, triển lãm khai thác hai mạch nội dung song hành: đạo học – khoa cử – hiền tài và lễ hội Thăng Long – đời sống tinh thần của kinh kỳ xưa, tạo nên sự đan xen giữa tính nghiêm cẩn của học đạo và không khí rộn ràng, ấm áp của văn hóa dân gian.
Phát biểu tại Lễ khai mạc triển lãm, TS. Nguyễn Văn Tú - Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám khẳng định: “Triển lãm mang đến cho công chúng không gian nghệ thuật đầy màu sắc, đa dạng, phong phú, thể hiện xuất sắc giá trị của đạo học trường tồn, hòa quyện cùng lễ hội; nhờ đó, mỗi người tham quan, chiêm ngưỡng có được những cảm xúc sâu lắng, đầy mới lạ”.
Không gian trưng bày Triển lãm "Đạo học ngàn năm" được triển khai qua 03 nội dung chính:
Đạo học của người xưa: giới thiệu các sáng tác về việc học hành, thi cử, đỗ đạt; hình tượng thầy – trò; các biểu tượng của tri thức, đạo lý và văn hóa; hành trình tu dưỡng, đem tài năng phụng sự đất nước, giúp dân của các bậc hiền nhân.
Lễ hội ngàn năm Thăng Long: phản ánh các lễ hội tiêu biểu của kinh thành xưa – biểu trưng cho đời sống tinh thần phong phú, sự no ấm, an lành và khát vọng thịnh trị của cộng đồng.
Sự kết hợp hài hòa giữa đạo học và lễ hội, tạo nên những tác phẩm có chiều sâu nội dung, đồng thời mang tính mở trong tiếp cận nghệ thuật và cảm xúc thẩm mỹ.
Hoạ sĩ Vũ Xuân Đông - Trưởng nhóm Dấu xưa văn hiến chia sẻ: ““Đạo học” trong tinh thần truyền thống Việt Nam không chỉ là việc học chữ, học thi, học đỗ, mà sâu xa hơn là con đường tu dưỡng con người: học để làm người, học để giữ đạo lý, và học để gánh vác trách nhiệm với cộng đồng và dân tộc. Xuất phát từ tinh thần ấy, nhóm Dấu xưa văn hiến đã lựa chọn một hướng tiếp cận mới cho triển lãm lần này: kết hợp nghệ thuật sắp đặt và thực hành đương đại với di sản Văn Miếu – Quốc Tử Giám, tạo nên một cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và cảm thức thẩm mỹ của hôm nay”.
Các tác phẩm sử dụng đa dạng chất liệu như: ánh sáng, gỗ, lụa, kim loại, giấy dó, gốm…, kết hợp với kỹ thuật sắp đặt và tạo hình hiện đại, mang đến trải nghiệm thị giác giàu cảm xúc và khả năng tương tác. Nhiều tác phẩm lấy cảm hứng từ các hình tượng tiêu biểu của văn hóa Việt Nam như Chu Văn An, sĩ tử, sao Khuê, rồng – phượng, lễ hội truyền thống, qua đó khắc họa hành trình học tập, tu dưỡng và phụng sự của con người Việt Nam qua các thời đại.
Triển lãm quy tụ các nghệ sĩ: Phạm Hùng Anh, Nguyễn Tuấn Dũng, Phan Minh Bạch, Lê Thị Thanh, Vũ Xuân Đông, Nguyễn Đức Hùng, Nguyễn Trường Giang, Hồ Sỹ Tiến, Hà Phạm, Vũ Lê Tùng, với các tác phẩm sắp đặt, hội họa và ánh sáng mang tính biểu tượng, giàu chiều sâu tư tưởng.
“Đạo học ngàn năm” không chỉ là một không gian trưng bày nghệ thuật, mà còn là lời mời gọi công chúng cùng chiêm nghiệm về giá trị của tri thức, đạo lý và trách nhiệm của con người hôm nay đối với di sản cha ông. Thông qua triển lãm, Văn Miếu – Quốc Tử Giám tiếp tục khẳng định vai trò của mình như một không gian văn hóa – giáo dục – sáng tạo, nơi di sản được tiếp nối bằng cảm hứng, sự đồng hành và trách nhiệm của cộng đồng trong cuộc sống đương đại.
Triển lãm đón công chúng thưởng lãm từ ngày 30/12/2025 đến hết ngày 22/3/2026.
