Bức tranh “Vinh quy bái Tổ” được đặt tại nhà Tiền Đường, khu Thái Học. Đây là tác phẩm có quy mô độc bản, đạt 02 kỷ lục Việt Nam: Tác phẩm tranh điêu khắc thủ công “Vinh quy bái tổ” trên gỗ liền khối lớn nhất Việt Nam và Tranh gỗ “Vinh quy bái tổ” có số lượng người nhiều nhất Việt Nam, đánh dấu nỗ lực sáng tạo và khát vọng tôn vinh truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam.
Tác phẩm được chế tác từ gỗ Cẩm quý hiếm, với kích thước dài 8m33, rộng 1m70, dày 16cm. Bức tranh tái hiện sinh động hành trình khoa bảng – từ thuở nhỏ học với Thầy đồ, đến Lều chõng đi thi Hương rồi trẩy kinh thi Hội, thi Đình, đề tên Bảng vàng và được vua ban Ân Tứ trở về làng trong lễ Vinh quy.
Bố cục bức tranh tuân thủ nguyên tắc mỹ thuật “Khí vận sinh động”, khiến đoàn rước như hình ảnh Rồng uốn lượn – biểu tượng gắn liền với tên gọi Thăng Long – Hà Nội. Cảnh sắc và nhân vật được khắc họa công phu dựa theo tiểu thuyết Lều Chõng của nhà văn Ngô Tất Tố, với sự xuất hiện đủ tầng lớp xã hội xưa: Sĩ, Nông, Công, Thương - Ngư, Tiều, Canh, Mục. Đặc biệt, hình ảnh Ngọ Môn, Điện Thái Hòa, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Khuê Văn Các, cổng làng, cây đa, giếng nước, sân đình… hòa quyện trong không khí lễ hội rộn ràng, tạo nên một trường đoạn sử thi bằng gỗ sống động.
Không chỉ là niềm vinh dự của cá nhân đỗ đạt, Lễ “Vinh quy bái tổ” còn là biểu tượng của đạo lý Việt Nam: Tôn sư trọng đạo; Hiếu lễ; Đoàn kết làng xã; khát vọng phụng sự đất nước; Tôn vinh sự học; Khuyến khích hiền tài đem sức mình cống hiến cho quốc gia… Trong dân gian hình ảnh “Vinh quy bái tổ” cũng được coi là tấm gương sáng để tôn quý sự học và trân quý người học.
Đại diện cho nhóm tác giả chia sẻ về ý nghĩa tác phẩm, Nghệ nhân Bùi Trọng Lăng – Xưởng tranh gỗ Bùi Gia (xã Kiều Phú, TP Hà Nội) cho biết: “Đây là tiếng nói rõ ràng và thiết tha nhất cho khát vọng cả cuộc đời làm nghề của chúng tôi: thông qua tranh gỗ truyền tải, tôn vinh văn hóa nước nhà, ghi dấu những giá trị tinh hoa bất diệt trong dòng chảy lịch sử dân tộc”.
Việc đặt tác phẩm tranh gỗ “Vinh quy bái tổ” tại Nhà Thái Học, Văn Miếu – Quốc Tử Giám mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Đây là không gian giáo dục – văn hóa quan trọng bậc nhất của Thăng Long – Hà Nội, nơi tôn vinh hiền tài, đề cao sự học và lưu giữ truyền thống của đạo Học Việt Nam. Tác phẩm đã trở thành điểm nhấn trong không gian Tiền Đường nhà Thái Học, giúp công chúng – đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu rõ hơn đạo lý hiếu học, tôn sư trọng đạo và khát vọng phụng sự đất nước.
“Sự hiện diện của bức tranh tại Nhà Thái Học cũng là lời nhắc nhở thiết tha về giá trị của trí tuệ Việt Nam; đồng thời khẳng định sứ mệnh của Văn Miếu - Quốc Tử Giám trong việc gìn giữ, phát huy di sản văn hóa, khuyến khích học tập, khơi dậy tinh thần hiếu học, hun đúc nhân tài cho quốc gia. Hơn thế nữa, đây còn là dịp tôn vinh, đề cao sức sáng tạo của các nghệ nhân làng nghề, cùng sự cống hiến của họ để góp phần phát huy giá trị của không gian Văn Miếu - Quốc Tử Giám” - TS. Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa - Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám khẳng định.
