Sự kiện thu hút hơn 1.500 lượt đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, đại diện 14 tỉnh, thành phố trên cả nước cùng các đoàn quốc tế đến từ 11 nền kinh tế, trong đó có Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan…, qua đó khẳng định vị thế ngày càng rõ nét của Việt Nam trên bản đồ phát triển đô thị thông minh khu vực.
Hội nghị được đánh giá là dấu mốc quan trọng, phản ánh bước chuyển mình mang tính lịch sử của quá trình xây dựng đô thị thông minh tại Việt Nam. Sau nhiều năm triển khai theo hướng thí điểm và còn phân tán, giai đoạn hiện nay đang chứng kiến sự dịch chuyển rõ rệt sang “thực thi, chuẩn hóa và hiệu quả”, trong bối cảnh Nghị định 269/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực cùng sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ trí tuệ nhân tạo. Theo nhận định của giới chuyên gia, năm 2025 mang tính bản lề, quyết định hướng đi dài hạn của lộ trình Smart City Việt Nam sau gần một thập kỷ thực hiện Đề án 950.
Thực tiễn triển khai cho thấy, dù đạt được những kết quả bước đầu, nhiều đô thị vẫn đối mặt với các hạn chế như thiếu đồng bộ dữ liệu, đầu tư dàn trải và hiệu quả chưa tương xứng với nguồn lực bỏ ra. Các đô thị Việt Nam đang dần rời xa giai đoạn “phong trào” để bước vào giai đoạn “thực chất”, nơi công nghệ không còn là công cụ trình diễn mà trở thành lời giải trực diện cho những vấn đề cốt lõi của đô thị như ùn tắc giao thông, ngập úng, cải cách thủ tục hành chính hay sử dụng năng lượng hiệu quả. AI được nhìn nhận như yếu tố xuyên suốt, từng bước đi vào đời sống quản lý và vận hành đô thị, từ dịch vụ công đến bảo đảm an ninh, trật tự.
Phát biểu tại Hội nghị, ông Hoàng Hữu Hạnh - Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) khẳng định: “Đô thị thông minh thành công không bắt đầu từ công nghệ, mà bắt đầu từ thể chế, dữ liệu và con người. Nghị quyết 57 đã mở đường, và bây giờ Nghị định 269/2025/NĐ-CP chính là khung pháp lý để chúng ta phá bỏ tình trạng “cát cứ số”. Đã đến lúc các địa phương phải rà soát lại toàn bộ đề án Smart City, chuyển từ việc đầu tư theo phong trào sang tập trung giải quyết các bài toán bức xúc nhất của đô thị theo quy chuẩn dữ liệu quốc gia”.
Cùng quan điểm, TS. Trần Ngọc Linh - Đại diện Cục Phát triển Đô thị (Bộ Xây dựng) đưa ra cảnh báo về việc tách rời công nghệ khỏi quy hoạch gốc: “Đô thị thông minh không phải là một ‘đề án công nghệ’ độc lập đi bên cạnh quy hoạch đô thị. Nó chính là phương thức phát triển đô thị hiện đại. Năm 2025, 37 địa phương đã có đề án, nhưng số lượng không quan trọng bằng chất lượng. Chúng ta cần tránh chạy theo các mô hình thiếu bền vững, mà phải dùng công nghệ để giải quyết trực diện những điểm nghẽn lớn nhất của đô thị”.
Một trong những nội dung thu hút nhiều sự quan tâm và thảo luận sôi nổi tại hội nghị là bài toán quản trị đô thị trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền đô thị hai cấp tại một số thành phố lớn. Trước yêu cầu tinh gọn bộ máy, làm thế nào để lãnh đạo thành phố nắm bắt kịp thời tình hình cơ sở mà không phụ thuộc vào các tầng nấc báo cáo hành chính trở thành câu hỏi lớn.
Tại Hội nghị, TS. Nguyễn Nhật Quang - Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ VINASA đã đề xuất khái niệm “Bản sao số liên hợp” như một công cụ quản trị mới. “Trong mô hình 2 cấp, phương châm là: “Địa phương biết, địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Nhưng để giám sát hiệu quả, chúng ta cần Bản sao số. Dữ liệu sinh ra ở đâu (xã/phường) thì được quản lý và cập nhật tại đó, nhưng được kết nối liên thông lên cấp tỉnh thông qua mô hình “Liên hợp”. Lãnh đạo Thành phố nhìn vào Bản sao số sẽ thấy ngay dòng chảy dữ liệu từ cơ sở theo thời gian thực. Đó là cách công nghệ giúp chính quyền “gần dân, sát dân” dù bớt đi một cấp trung gian” – ông Quang khẳng định.
Từ góc nhìn doanh nghiệp và tổ chức ngành, ông Nguyễn Văn Khoa – Chủ tịch VINASA, Trưởng Ban Tổ chức nhấn mạnh: “Xu hướng tất yếu đang định hình tương lai các đô thị: Sự chuyển dịch từ "Connected Cities" (Đô thị Kết nối) sang "Cognitive Cities" (Đô thị có Nhận thức). Các thành phố tiên phong trong khu vực đã không còn dừng lại ở việc kết nối vạn vật (IoT) thụ động. Họ đang sử dụng AI như một "hệ điều hành" thực thụ – có khả năng tự học, tự thích ứng và tự ra quyết định. Mô hình Đô thị có Nhận thức sử dụng dữ liệu và AI để chủ động đáp ứng nhu cầu cư dân, thay vì chỉ phản ứng, với mục tiêu 90% dữ liệu được sử dụng hiệu quả. Smart City Việt Nam cần hướng tới của sự trưởng thành thực chất: Thông minh hơn, Xanh hơn và nhân văn hơn”.
Cũng tại Hội nghị, nhiều tập đoàn công nghệ lớn như: Viettel, VNPT, FPT, Mobifone đã chia sẻ chiến lược và giải pháp AI, Cloud, GEO AI nhằm giải quyết các bài toán giao thông, môi trường, ngập lụt và vận hành đô thị theo hướng chủ động, dự báo sớm.
Không chỉ dừng ở tầm nhìn và chính sách, Hội nghị còn giới thiệu nhiều giải pháp thực tiễn đã và đang giải quyết hiệu quả các “điểm nghẽn” đô thị. Hà Nội được đánh giá là điểm sáng với mô hình tổng đài AI và trợ lý ảo ứng dụng Gen AI hỗ trợ thủ tục hành chính 24/7, giúp giảm đáng kể khối lượng công việc lặp lại cho cán bộ, đồng thời xóa bỏ rào cản về thời gian giữa chính quyền và người dân. Thành phố cũng xác định năm điểm nghẽn lớn cần ưu tiên xử lý trong giai đoạn tới và kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp công nghệ cùng tham gia đề xuất giải pháp.
Điểm nhấn nâng tầm vị thế của Hội nghị năm nay là sự tham gia sâu rộng của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là Sáng kiến kết nối khu vực. Tại phiên toàn thể, Bà Hong Sin Kwek – Chủ tịch ACXOA (Hiệp hội Lãnh đạo Công nghệ ASEAN) đã chính thức công bố Sáng kiến “ONE ASEAN - 100 Digital Livable Cities” (Mạng lưới 100 Đô thị Đáng sống Số ASEAN).
“Tương lai của ASEAN không nằm ở các quốc gia riêng lẻ, mà nằm ở sự kết nối của mạng lưới các siêu đô thị. ACXOA đặt mục tiêu trong 5 năm tới sẽ kết nối 100 thành phố tiêu biểu, nơi công nghệ được sử dụng để tạo ra sự thịnh vượng bao trùm (Inclusive Prosperity). Các đô thị Việt Nam như Hà Nội, Đà Nẵng, TP. HCM, với tốc độ chuyển đổi số ấn tượng, sẽ là những mắt xích (Hub) quan trọng nhất của mạng lưới này để thu hút nguồn vốn xanh và chia sẻ dữ liệu cấp khu vực”- Chủ tịch ACXOA chia sẻ.
Sáng kiến này mở ra cơ hội to lớn để các giải pháp Smart City “Make in Vietnam” không chỉ phục vụ trong nước mà còn xuất khẩu sang thị trường ASEAN đầy tiềm năng.
