Đây là sự kiện học thuật và nghệ thuật quy mô khu vực, với sự tham dự của hơn 100 đại biểu trong nước và quốc tế, gồm các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, nghệ sĩ, giảng viên và sinh viên nghệ thuật đến từ Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Lào và Philippines. Qua đó, đã mang đến góc nhìn đa chiều, những trao đổi chuyên sâu và cảm hứng mới cho hành trình bảo tồn và phát huy giá trị của nghệ thuật sơn mài trong thế kỷ 21.
Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Văn Hiệu - Hiệu trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định, sơn mài không chỉ là một loại hình thủ công mỹ nghệ trang trí, mà còn là kết quả của tri thức bản địa, mối quan hệ hài hòa giữa con người và thiên nhiên, cùng văn hóa hàng nghìn năm. Từ Đông Á đến Đông Nam Á và Nam Á, sơn mài đã phát triển với nhiều phong cách và kỹ thuật đa dạng, tạo nên một di sản phong phú, vừa mang tính đặc trưng của văn hóa địa phương, vừa chịu ảnh hưởng từ sự giao lưu trong khu vực.
Mỗi sản phẩm sơn mài là một tác phẩm nghệ thuật và là minh chứng sống động cho sự khéo léo, sự kiên nhẫn và tính sáng tạo. Từ nhựa cây sơn, các nghệ nhân đã phủ lên sản phẩm nhiều lớp để tạo ra bề mặt sáng bóng, bền bỉ, tồn tại qua nhiều thế kỷ - giống như cách di sản văn hóa của chúng ta được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Tuy nhiên, sơn mài đang phải đối mặt với những thách thức như kiến thức truyền thống đang bị suy giảm, số lượng nghệ nhân bậc thầy ngày càng ít và nhận thức của công chúng còn hạn chế. Toàn cầu hóa và hiện đại hóa đã khiến thế hệ trẻ xa rời những truyền thống lâu đời này, trong khi những thay đổi về môi trường đang đe dọa các nguồn tài nguyên thiên nhiên thiết yếu cho sản xuất sơn mài. Ngoài ra, việc thiếu tài liệu và hợp tác khu vực và trên thế giới đang là những nguyên nhân cản trở những nỗ lực bảo tồn và phát huy di sản quý giá này.
“Chính vì vậy, Hội thảo hôm nay được tổ chức nhằm mở ra không gian đối thoại giữa truyền thống và hiện đại, giữa khoa học và nghệ thuật, nơi các chuyên gia cùng chia sẻ những nghiên cứu mới, kỹ thuật truyền thống, giải pháp bảo tồn và hướng tiếp cận sáng tạo đối với nghệ thuật sơn mài trong bối cảnh toàn cầu hóa và sáng tạo đương đại” - PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu cho hay.
Hội thảo “Bảo tồn di sản sơn mài tại châu Á - Thái Bình Dương” đã mở ra không gian đối thoại giữa truyền thống và hiện đại, giữa khoa học và nghệ thuật, nơi các chuyên gia cùng chia sẻ những nghiên cứu mới, kỹ thuật truyền thống, giải pháp bảo tồn và hướng tiếp cận sáng tạo đối với nghệ thuật sơn mài trong bối cảnh toàn cầu hóa và sáng tạo đương đại.
Bên cạnh đó, Hội thảo hướng đến giải quyết những thách thức đương đại với các mục tiêu cụ thể: (1) thúc đẩy nghiên cứu và tăng cường truyền bá nghề thủ công sơn mài, đảm bảo tính phù hợp liên tục của nó; (2) xác định các nguồn lực quan trọng cho giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng, khơi dậy sự trân trọng đối với giá trị văn hóa của sơn mài.
Bằng cách kết nối các chuyên gia, nghệ nhân, nhà giáo dục và nhà hoạch định chính sách, Hội thảo hướng đến thúc đẩy hợp tác khu vực, chia sẻ các phương pháp hay nhất và phát triển các chiến lược bền vững để bảo vệ di sản này cho các thế hệ tương lai. Hội thảo cũng khuyến khích các phương pháp tiếp cận sáng tạo để tích hợp sơn mài vào nghệ thuật và thiết kế đương đại, đảm bảo rằng kho tàng văn hóa này tiếp tục phát triển và truyền cảm hứng.
Đặc biệt, chương trình có sự tham gia của các diễn giả đẳng cấp quốc tế, gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghệ thuật, bảo tồn và nghiên cứu sơn mài từ nhiều quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Sự kiện không chỉ là dịp để tôn vinh di sản văn hoá phương Đông, mà còn khơi dậy niềm tự hào, trách nhiệm và cảm hứng sáng tạo cho thế hệ kế cận tiếp bước để nghệ thuật sơn mài tiếp tục sống và toả sáng cùng thời gian.
